ارزیابی صحرایی معادلات زهکشی در منطقه رودشت اصفهان

در طرح های زهکشی مناطق خشک و نیمه خشک، برای سهولت کار معمولا از معادلات جریان همگام برای تخمین فاصله زهکش ها استفاده می شود لیکن، در این قبیل مناطق مسائل در واقع از نوع جریان ناهمگام است. به منظور ارزیابی عملکرد معادلات تخمین فاصله زهکش‌های زیرزمینی در شرایط جریان ناهمگام، یک آزمایش صحرایی روی شبکه زهکشی موجود در ایستگاه تحقیقات کشاورزی رودشت اصفهان انجام شد. بررسی نیمرخ‌های سطح ایستابی نشان داد که شکل سطح آب زیرزمینی در حین زهکشی، مسطح می‌باشد. مقدار ضریب آبگذری مؤثر و درجه غیر‌همروندی خاک، که به روش تخلیه آب از گودال اندازه ‌گیری شده بودند، به ترتیب 2/19 و 47/1 سانتی متر بر ساعت به‌دست آمد. تخلخل قابل زهکشی به عنوان یک متغیر و به صورت تابعی از سطح ایستابی با استفاده از مفهوم متوسط سطح ایستابی محاسبه شد. به‌کمک داده‌های به‌دست آمده از اندازه‌گیری‌های صحرایی، بیست و سه فاصله خط زهکش به‌وسیله هشت معادله شامل گلوور، لوتین، وان شیلفگارد، حماد، گلوور اصلاح شده توسط وان شیلفگارد، دام، باور و وان شیلفگارد، و یانگز تخمین زده شد. نتایج حاکی از آن بود کهمعادلات یانگز و لوتین (میانگین فواصل زهکش به ترتیب 5/34 و 2/30 متر) بهترین، و معادلات گلوور و حماد (میانگین فواصل زهکش به ترتیب 2/13 و 1/78 متر) نامطلوب ترین عملکرد را داشتند. سایر معادلات نیز عملکرد ضعیفی را نشان دادند. بدین ترتیب، می‌توان معادله یانگز یا لوتین را برای تخمین فاصله زهکش‌ها در مناطقی از اراضی وسیع رودشت که دارای لایه نفوذ‌ناپذیر سطحی باشند، پیشنهاد نمود.